Arhimandrit Hilandara iskoristio je moć svog brata, velikog vezira, nad sultanom i 1557. obnovio samostalnost srpske crkve.
Posle pada Smedereva 1459. godine Ohridska arhiepiskopija je, uporedo sa širenjem granica Osmanskog carstva, protegla svoju jurisdikciju na celu teritoriju bivše Pećke patrijaršije.
BONUS:
Pogledajte nevjerovatnu priču o tome kako se danas Bošnjak i Srbin (oba ratni invalidi) slažu i nerazdvojno druže.
https://balkanski--mir.blogspot.com/2017/06/ucite-od-njih-u-ratu-su-pucali-jedan-na.html
Novo poglavlje
Tek 1557. počinje novo poglavlje u istoriji Srpske pravoslavne crkve. Te godine ponovo je uspostavljena samostalnost Pećke patrijaršije.
Najveću zaslugu za ovo imaju braća Sokolović, Makarije i Bajo. Onu su bili poreklom od male vlastele Sokolovića kod Rudog. Baja su Turci uzeli u ime danka u krvi i on je dostigao visok položaj u turskom carstvu - kao Mehmed-paša dospeo je do mesta velikog vezira, prvog čoveka posle sultana.
O Makariju se malo zna, tek da je pre izbora za patrijarha bio arhimandrit manastira Hilandara. Njegovi savremenici svedoče da je bio „dobar, pravedan i krotak čovek“. Koristeći moć svog brata Mehmed-paše, povratio je samostalnost Pećke patrijaršije i gotovo sve Srbe doveo pod jednu zajedničku crkvenu vlast.
Teritorijalna rasprostranjenost Pećke patrijaršije našla je odraz i u Makarijevoj tituli, u kojoj se pominju četiri teritorijalne celine: Srbija, Bugarska, zapadno Pomorje i gornje Podunavlje, odnosno Ugarska. Prostor Patrijaršije obuhvatao je, pored zemalja cara Dušana i Uroša Nemanjića, još i područja Bačke, Banata, Baranje, Srema, Slavonije, Bosanske Krajine, Bosne, Like, Krbave i Dalmacije i imao je više od četrdeset eparhija, među njima i novoosnovane: Trebinjsku, Požešku i dr.
U njegovo vreme obnovljeni su manastiri Banja kod Priboja, Gračanica, Studenica, Pećka patrijaršija i Budisavci na Kosovu. U manastirima je oživela ikonopisačka, zlatarska i prepisivačka delatnost. Umetnosti, književnost i celokupna srpska kultura doživljavaju tada svojevrsnu renesansu.
Vladarske povlastice
Mudrom politikom, i svakako uz pomoć brata, Makarije je od sultana dobio povlastice kakve su imali vaseljenski patrijarsi: upravljanje crkvenom imovinom, naplaćivanje crkvenih dažbina, nasleđivanje imovine onih koji su umrli bez naslednika i pravo da postavlja mitropolite i episkope, uz prethodnu sultanovu saglasnost. Ali dobio je i neka prava koja nisu imala veze s crkvom, već su ranije pripadala vladaru - potvrđivanje pravila svih esnafskih organizacija, suđenje u bračnim sporovima i predmetima krivične prirode - koja su patrijarha činila i čuvarem državne tradicije.
Makarije se s trona povukao 1570. ili 1571. godine, želeći da za života utvrdi samostalnost Patrijaršije i postavi naslednika.
U Gornjoj crkvi manastira Banja nalazi se freska na kojoj Makarije predaje vlast svom nasledniku, bratancu Antoniju.
Pećka patrijaršija funkcionisala je do 1766, kad je ponovo ukinuta i taj prostor potčinjen Carigradskoj patrijaršiji.
Makarije je umro 1574, a Srpska crkva proslavlja ga 12. septembra.
Mehmed Paša Sokolović svojim djelima kao da je bio i Srbin i Turčin i pravoslavac i musliman i "naš" i "njihov"... Ostavio je iza sebe i džamije i crkve, e i to je dio naše istorije.
DEČANCI NESTOR I JEFTIMIJE
U 16. veku u Beljakoj pustinji iznad Dečana živeo je isposnik starac Nestor. Između ostalog, on je 1565. naručio da se izradi veliki krst u tisovom drvetu, a dve godine kasnije u Brezojevcima kod Plava učestvovao je uzidanju i oslikavanju crkve. Veruje se da se tu nalazila i njegova isposnica. Crkva Nestora Dečanskog slavi 24. novembra. O Nestorovom savremeniku i sabratu iz Dečana Jeftimiju ne zna se ništa osim da se pominje u Opštoj stihiri svima svetima. Proslavlja se takođe 24. novembra.
Ovaj feljton pisan je na osnovu monografije „Sveti Srbi“ dr Slobodana Mileusnića, u izdanju „Pravoslavne reči“ iz Novog Sada. Fotografije su takođe preuzete iz ove monografije
Autor: Momčilo Petrović
Kurir.rs
Нема коментара:
Постави коментар