Ideologija fašizma razvijala se u prvim decenijama prošlog vijeka. Fašizam je na neki način „čedo“ XX vijeka, jer su se u njemu fašističke ideje jasno iskristalisale i bile sprovođene na istorijskoj sceni.
Nasilje koje se dogodilo na nemačkim ulicama i trgovima 9. novembra 1938. godine označilo je početaka državnog organizovanog, pravno legitimisanog i javno podržanog progona Jevreja, koji je završen ubistvom velikog broja nedužnih muškaraca, žene i djece.
Taj događaj – poznat kao Kristalna noć – smatra se simboličnim početkom Holokausta i obelježava sa kao Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma.
Na prostoru pod kontrolom tadasnjeg nacističkog Njemačkog režima i brojnih marionetskih vlada na najbrutalniji nacin sistematski je ubijeno na milione ljudi. U toj sveopštoj civilizacijskoj tragediji posebno mjesto pripada stradanju Jevrejskog naroda.
Nažalost, zločini iz tog mračnog razdoblja u povjesti čovječanstva nisu bili dovoljna opomena ostatku čovječanstvu da smogne snage i spriječi ponavljanje takvih događaja u budućnosti.
Generalna skupština UN, na zasjedanju od 01.11.2005 god. je donijela zvaničnu rezoluciju o obilježavanju Međunarodnog dana sjećanja na žrtve holokausta koja apeluje na sve članice UN da poštuju sjećanje na žrtve Holokausta i ohrabruje razvoj obrazovnih programa o historiji Holokausta, kako bi se iskazala odlučnost u borbi protiv sprječavanja genocida i svih oblika anti-semitizma, rasizma i ksenofobije u budućnosti.
Obilježavanjem 9. novembra, države, njene institucije, civilno društvo i građani imaju mogućnost da se podsjete sa činjenicama ideje fašizma, o Holokaustu, razmišljaju o njima te preduzmu aktivnosti i akcije koje su usmjerene na zauzimanje kritičkog stava prema politikama koje šire mržnju, netrpeljivost, nasilje i strah.
"Zbog toga je važno naglasiti da su vlasti BiH kroz Ustav BiH, ustave entiteta i druga zakonska rješenja jasno opredjeljena za toleranciju i poštivanje osnovnih ljudskih prava i temeljnih sloboda jer se pomenutim dokumentima rasni i drugi oblik diskriminacije direktno zabranjuje i inkriminisani su i kroz nekoliko definicija krivičnih djela u okviru Krivičnog i drugih zakona u Bosni i Hercegovini", saopšteno je iz Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH
Povodom Međunarodnog dana borbe protiv fašizma i antisemitizma, Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH, još jednom iskazuje punu podršku borbi protiv fašizma i antisemitizma.
Takođe, daje punu podršku i Jevrejskoj zajednici u Bosni i Hercegovini u cilju dostojnog obilježavanja stradanja Jevrejskog naroda tokom II svjetskog rata.
Šta je fašizam?
Sam termin fašizam je jedan od najkompleksnijih pojmova u društvenoj nauci i njegovom upotrebom u svakodnevnom životu dovodi se do banalizacije istog, jer se ovaj pojam koristi za svakog ko je netolerantan ili neliberalan. Fašistički režim ne treba poistovijetiti sa svakom vrstom represije, rasizma ili diktature, jer se u osnovi fašizma krije spoj određenih rasističkih, socio-bilologističkih i psiholoških ideja.
Iako se identifikuje jedinstven skup fašističkih vrijednosti, okvirno se pravi razlika između ideja koje su se razvile u fašističkoj Italiji, gdje se najviše njegovao ideal države, i nacističkoj Njemačkoj, gdje se isticao značaj rase. Međutim, tim razlikama se nećemo detaljnije baviti u ovom tekstu.
Ideologija fašizma razvijala se u prvim decenijama prošlog vijeka. Fašizam je na neki način „čedo“ XX vijeka, jer su se u njemu fašističke ideje jasno iskristalisale i bile sprovođene na istorijskoj sceni. Te ideje dovele su do nečeg što se smatra najmračnijim periodom u ljudskoj istoriji.
Njemački filozof Teodor Adorno rekao je da se „nakon holokausta ne može više pisati poezija“, jer kako bi mogli uopšte poetizirati poslije svega što se desilo i to u vremenu koje se smatralo duhovno najrazvijenijim u istoriji. ''Slika progresa ljudskog duha, kakvu smo nasledili s kraja 18. veka, nije se održala pred prizorima užasa i perverzija nacizma'' (Žilijar, 1999. str. 24.). Sve prosvjetiteljske priče su pale u vodu, jer se na svjetskoj pozornici pokazalo da razvoj i napredak ne moraju doslovno voditi prema boljem.
Sam termin fašizam vuče korijene iz carskog Rima kad se italijanskom riječju fasces, što znači snop pruća iz kojeg izlazi oštrica sjekire, označavao autoritet magistrata. Do kraja XIX vijeka, termin fascia u Italiji se koristio za određene političke grupe, uglavnom revolucionarnog karaktera. Sve do fašističkog diktatora Benita Muslinija ovaj termin nije poprimio jasno ideološko značenje. Terminom fašizam Musolini je označavao paravojne naoružane jedinice koje je formirao u ratu.
Na političku scenu, fašističke ideje su došle posredstvom političkih partija koje su pobijedile na demokratskim izborima sa jasnim stavom borbe protiv modernog načina života. Zagovornici tih ideja željeli su revitalizirati tradicionalne tekovine života, a istovremeno nisu uviđali da je put kojim su krenuli krajnost koja se nije smjela dogoditi.
Poražavajuće je da fašizam nije nestao narodnim odbacivanjem, protestima ili građanskim otporom, nego ratnim porazom. Fašizam, odnosno njegova manifestacija u određenom istorijskom periodu, jeste pobijeđen, međutim, mnogi teoretičari smatraju da je opasnost koju je fašizam nosio i dalje prisutna, jer se njegovi korijeni nalaze u ljudskoj psihologiji i od toga je nemoguće pobjeći.
Duboko u njemu prepoznajemo patrijarhalne i elitističke ideje koje ističu dominaciju jedne vrste ljudi koja bezuslovno mora da vlada svijetom i za tu je vlast spremna da se bori do kraja. Takve ekspanzionističke namjere nisu mogle biti ostvarene, a ni osujećene, nenasilnim putem.
Fašističke „ideje se zasnivaju na verovanju da su apsolutno vođstvo i vladavina elite prirodni i poželjni. Ljudska bića se rađaju s radikalno različitim svojstvima i sposobnostima, što se ispoljava kroz činjenicu da se oni s retkim kvalitetom vođstva, borbom uspinju iznad onih koji su sposobni da budu samo sledbenici. Fašisti su verovali da je društvo, uopšte uzevši, društvo sastavljeno od tri vrste ljudi. Prvo i najvažnije, tu je vrhovni, svevideći vođa koji poseduje neuporedivi autoritet'' (Hejvud, 2005, str 232).
U sprovođenju ovih ideja korištene su metode koje su dovele do koncentracinih logora, masovnih progona, ubijanja, i zbog toga su svi koji su učestvovali u konstrukciji fašizma u XX vijeku morali biti zaustavljeni. Međutim, kao što smo već ranije primijetili, postavlja se pitanje da li je fašizam utihnut za sva vremena?
---------------------------------------------------
Hejvud Endru, Političke ideologije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
Žilijar Žak, Fašizam koji nadire, Radio B92, Beograd 1999.
(6yka.com)
Nasilje koje se dogodilo na nemačkim ulicama i trgovima 9. novembra 1938. godine označilo je početaka državnog organizovanog, pravno legitimisanog i javno podržanog progona Jevreja, koji je završen ubistvom velikog broja nedužnih muškaraca, žene i djece.
Taj događaj – poznat kao Kristalna noć – smatra se simboličnim početkom Holokausta i obelježava sa kao Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma.
Na prostoru pod kontrolom tadasnjeg nacističkog Njemačkog režima i brojnih marionetskih vlada na najbrutalniji nacin sistematski je ubijeno na milione ljudi. U toj sveopštoj civilizacijskoj tragediji posebno mjesto pripada stradanju Jevrejskog naroda.
Nažalost, zločini iz tog mračnog razdoblja u povjesti čovječanstva nisu bili dovoljna opomena ostatku čovječanstvu da smogne snage i spriječi ponavljanje takvih događaja u budućnosti.
Generalna skupština UN, na zasjedanju od 01.11.2005 god. je donijela zvaničnu rezoluciju o obilježavanju Međunarodnog dana sjećanja na žrtve holokausta koja apeluje na sve članice UN da poštuju sjećanje na žrtve Holokausta i ohrabruje razvoj obrazovnih programa o historiji Holokausta, kako bi se iskazala odlučnost u borbi protiv sprječavanja genocida i svih oblika anti-semitizma, rasizma i ksenofobije u budućnosti.
Obilježavanjem 9. novembra, države, njene institucije, civilno društvo i građani imaju mogućnost da se podsjete sa činjenicama ideje fašizma, o Holokaustu, razmišljaju o njima te preduzmu aktivnosti i akcije koje su usmjerene na zauzimanje kritičkog stava prema politikama koje šire mržnju, netrpeljivost, nasilje i strah.
"Zbog toga je važno naglasiti da su vlasti BiH kroz Ustav BiH, ustave entiteta i druga zakonska rješenja jasno opredjeljena za toleranciju i poštivanje osnovnih ljudskih prava i temeljnih sloboda jer se pomenutim dokumentima rasni i drugi oblik diskriminacije direktno zabranjuje i inkriminisani su i kroz nekoliko definicija krivičnih djela u okviru Krivičnog i drugih zakona u Bosni i Hercegovini", saopšteno je iz Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH
Povodom Međunarodnog dana borbe protiv fašizma i antisemitizma, Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH, još jednom iskazuje punu podršku borbi protiv fašizma i antisemitizma.
Takođe, daje punu podršku i Jevrejskoj zajednici u Bosni i Hercegovini u cilju dostojnog obilježavanja stradanja Jevrejskog naroda tokom II svjetskog rata.
Šta je fašizam?
Sam termin fašizam je jedan od najkompleksnijih pojmova u društvenoj nauci i njegovom upotrebom u svakodnevnom životu dovodi se do banalizacije istog, jer se ovaj pojam koristi za svakog ko je netolerantan ili neliberalan. Fašistički režim ne treba poistovijetiti sa svakom vrstom represije, rasizma ili diktature, jer se u osnovi fašizma krije spoj određenih rasističkih, socio-bilologističkih i psiholoških ideja.
Iako se identifikuje jedinstven skup fašističkih vrijednosti, okvirno se pravi razlika između ideja koje su se razvile u fašističkoj Italiji, gdje se najviše njegovao ideal države, i nacističkoj Njemačkoj, gdje se isticao značaj rase. Međutim, tim razlikama se nećemo detaljnije baviti u ovom tekstu.
Ideologija fašizma razvijala se u prvim decenijama prošlog vijeka. Fašizam je na neki način „čedo“ XX vijeka, jer su se u njemu fašističke ideje jasno iskristalisale i bile sprovođene na istorijskoj sceni. Te ideje dovele su do nečeg što se smatra najmračnijim periodom u ljudskoj istoriji.
Njemački filozof Teodor Adorno rekao je da se „nakon holokausta ne može više pisati poezija“, jer kako bi mogli uopšte poetizirati poslije svega što se desilo i to u vremenu koje se smatralo duhovno najrazvijenijim u istoriji. ''Slika progresa ljudskog duha, kakvu smo nasledili s kraja 18. veka, nije se održala pred prizorima užasa i perverzija nacizma'' (Žilijar, 1999. str. 24.). Sve prosvjetiteljske priče su pale u vodu, jer se na svjetskoj pozornici pokazalo da razvoj i napredak ne moraju doslovno voditi prema boljem.
Sam termin fašizam vuče korijene iz carskog Rima kad se italijanskom riječju fasces, što znači snop pruća iz kojeg izlazi oštrica sjekire, označavao autoritet magistrata. Do kraja XIX vijeka, termin fascia u Italiji se koristio za određene političke grupe, uglavnom revolucionarnog karaktera. Sve do fašističkog diktatora Benita Muslinija ovaj termin nije poprimio jasno ideološko značenje. Terminom fašizam Musolini je označavao paravojne naoružane jedinice koje je formirao u ratu.
Na političku scenu, fašističke ideje su došle posredstvom političkih partija koje su pobijedile na demokratskim izborima sa jasnim stavom borbe protiv modernog načina života. Zagovornici tih ideja željeli su revitalizirati tradicionalne tekovine života, a istovremeno nisu uviđali da je put kojim su krenuli krajnost koja se nije smjela dogoditi.
Poražavajuće je da fašizam nije nestao narodnim odbacivanjem, protestima ili građanskim otporom, nego ratnim porazom. Fašizam, odnosno njegova manifestacija u određenom istorijskom periodu, jeste pobijeđen, međutim, mnogi teoretičari smatraju da je opasnost koju je fašizam nosio i dalje prisutna, jer se njegovi korijeni nalaze u ljudskoj psihologiji i od toga je nemoguće pobjeći.
Duboko u njemu prepoznajemo patrijarhalne i elitističke ideje koje ističu dominaciju jedne vrste ljudi koja bezuslovno mora da vlada svijetom i za tu je vlast spremna da se bori do kraja. Takve ekspanzionističke namjere nisu mogle biti ostvarene, a ni osujećene, nenasilnim putem.
Fašističke „ideje se zasnivaju na verovanju da su apsolutno vođstvo i vladavina elite prirodni i poželjni. Ljudska bića se rađaju s radikalno različitim svojstvima i sposobnostima, što se ispoljava kroz činjenicu da se oni s retkim kvalitetom vođstva, borbom uspinju iznad onih koji su sposobni da budu samo sledbenici. Fašisti su verovali da je društvo, uopšte uzevši, društvo sastavljeno od tri vrste ljudi. Prvo i najvažnije, tu je vrhovni, svevideći vođa koji poseduje neuporedivi autoritet'' (Hejvud, 2005, str 232).
U sprovođenju ovih ideja korištene su metode koje su dovele do koncentracinih logora, masovnih progona, ubijanja, i zbog toga su svi koji su učestvovali u konstrukciji fašizma u XX vijeku morali biti zaustavljeni. Međutim, kao što smo već ranije primijetili, postavlja se pitanje da li je fašizam utihnut za sva vremena?
---------------------------------------------------
Hejvud Endru, Političke ideologije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
Žilijar Žak, Fašizam koji nadire, Radio B92, Beograd 1999.
(6yka.com)
Нема коментара:
Постави коментар